Καλλιεργητικές πρακτικές και ποιότητα σκληρού σίτου
Αυτή την εποχή οι αγρότες μας θα ξεκινήσουν την προετοιμασία των χωραφιών τους για την καλλιέργεια του σκληρού σίτου και τις άλλες χειμερινές καλλιέργειες.
Το σκληρό σιτάρι είναι μια καλλιέργεια για την οποία η χώρα μας έχει συγκριτικό πλεονέκτημα καθώς έχει τις κατάλληλες εδαφοκλιματικές συνθήκες για παραγωγή υψηλής ποιότητας προϊόντος. Το προϊόν αυτό αποτελεί τη πρώτη ύλη και τη βάση παραγωγής υψηλής ποιότητας ζυμαρικών. Η βιομηχανία ζυμαρικών της χώρας αναγνωρίζοντας τη σημασία της παραγωγής υψηλής ποιότητας πρώτης ύλης έχει προχωρήσει στη ανάπτυξη συμβολαιακής γεωργίας με επιβράβευση της ποιότητας. Θα ήθελα στα επόμενα σημειώματα να αναφερθώ στη τεχνική της καλλιέργειας σίτου για επίτευξη υψηλής ποιότητας προϊόντος με το χαμηλότερο δυνατό κόστος παραγωγής.
Η καλλιέργεια απαιτεί μια σειρά από αποφάσεις και περιλαμβάνει μια σειρά από δράσεις που καθορίζουν την παραγωγή (ποσότητα και ποιότητα), το κόστος παραγωγής και το κέρδος του αγρότη καθώς και τις επιπτώσεις στο περιβάλλον. Οι δράσεις αυτές είναι:
- Ο σχεδιασμός της αμειψισποράς και η προηγούμενη από το σιτάρι καλλιέργεια
- Επιλογή της ποικιλίας που θα καλλιεργηθεί
- Η κατεργασία του εδάφους, πότε και πως θα γίνει
- Σπορά: ποσότητα σπόρου που θα σπείρει, χρόνος σποράς, σπαρτική μηχανή που θα χρησιμοποιήσει, κατάστασή της, συντήρηση κλπ
- Λίπανση: δόσεις, ποσότητα, τρόπος εφαρμογής
- Φυτοπροστασία: Ζιζανιοκτονία, προστασία από ασθένειες – έντομα
- Άρδευση
- Συγκομιδή
- Διαχείριση αχύρου
Πριν όμως συζητήσουμε για τις τεχνικές της καλλιέργειας και το κόστος παραγωγής καλά είναι να αναφερθούμε στο ζήτημα της ποιότητας της πρώτης ύλης. Πριν λίγες μέρες στην Ύπαιθρο Χώρα (ypaithos.gr) διάβασα ένα κείμενο για την ανάγκη επαναπροσδιορισμού ποιοτικής κατηγοριοποίησης του σκληρού σίτου όπως παλαιότερα είχε καθιερωθεί από τη ΚΥΔΕΠ. Το σχετικό άρθρο μπορεί να διαβαστεί στη διεύθυνση: http://www.ypaithros.gr/italiko-montelo-gia-to-elliniko-skliro-sitari/
Με βάση την κατηγοριοποίηση των Ιταλικών σκληρών σιταριών προτείνεται για τη χώρα μας μια κατάταξη όπως φαίνεται στο Πίνακα :
|
Foggia 2017 |
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΚΛΗΡΟΥ ΣΙΤΟΥ |
||||
| ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ | ΕΙΔΙΚΟ ΒΑΡΟΣ ελάχιστο | ΥΑΛΩΔΕΙΣ ΚΟΚΚΟΙ ελάχιστο | ΥΓΡΑΣΙΑ
μέγιστο |
ΞΕΝΕΣ ΥΛΕΣ μέγιστο | ΠΡΩΤΕΪΝΗ ελάχιστο |
| Α | 80 | 80 | 12 | 0,5 | 12,5 |
| Β | 79 | 75 | 12 | 3 | 11,5 |
| Γ | 78 | 70 | 12 | 5 | 11 |
| Δ | <78 | <70 | 12 | >5 | 11 |
Τα ποιοτικά χαρακτηριστικά σύμφωνα με το Πίνακα είναι:
– Το ειδικό βάρος (εκατολιτρικό βάρος) δηλαδή το βάρος ενός όγκου σπόρου. Ουσιαστικά εκφράζει το πόσο καλά «γέμισε» ή αν θέλετε διατράφηκε ο σπόρος. Μια ξηρή ή/και πολύ θερμή περίοδος κατά το στάδιο της ωρίμανσης του σπόρου μειώνει το ειδικό βάρος του σπόρου (κάτι που συνέβη φέτος με τις υψηλές θερμοκρασίες) .
– Οι υαλώδεις κόκκοι δηλαδή το ποσοστό των υαλωδών κόκκων αποτελεί σημαντικό παράγοντα που ορίζει τη απόδοση του σιμιγδαλιού. Όπως και το χρώμα είναι χαρακτηριστικό της ποικιλίας του σιταριού αλλά κα των συνθηκών ωρίμανσης (βροχή)
– Το χρώμα του σπόρου που είναι χαρακτηριστικό της ποικιλίας και επηρεάζεται από τις καιρικές συνθήκες όπως η βροχή κατά την ωρίμανση. Άλλες ποικιλίες διατηρούν το χρώμα ακόμα και με αντίξοες συνθήκες και άλλες χάνουν το ωραίο κίτρινο χρώμα που ο καταναλωτής εκτιμά ιδιαίτερα στα ζυμαρικά του με μια βροχή κοντά στη συγκομιδή.
– Οι ξένες ύλες που εκφράζουν τη καθαρότητα της φυτείας(ιδιαίτερη σημασία σε αυτό παίζει η καθαρότητα του σπόρου που σπείραμε – πιστοποιημένος σπόρος- που δεν περιέχει ξένους σπόρους ή και προσβεβλημένους από ασθένειες που μεταφέρουν στη νέα φυτεία) αλλά και τη καλή λειτουργία της θεριζοαλωνιστικής ώστε να μη σπάζει τους σπόρους του σιταριού .
– Η τέφρα που είναι το υπόλειμμα μετά τη καύση του σπόρου
– Οι πρωτεΐνες που είναι κρίσιμο στοιχεία για καλή ποιότητα ζυμαρικών. Εξαρτάται εκτός από τη ποικιλία, κυρίως από την αζωτούχο λίπανση του σιταριού. Το ποσοστό της πρωτεΐνης εξαρτάται από την επάρκεια αζώτου το χρόνο που γεμίζει ο σπόρος δηλαδή η επάρκεια λιπάσματος στο έδαφος στις αρχές Απριλίου για τις Ελληνικές συνθήκες. Πρώιμη εφαρμογή του αζωτούχου λιπάσματος χωρίς δεύτερη δόση προκαλεί μειωμένη περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες.
Η προτεινόμενη κατηγοριοποίηση του σκληρού σιταριού θα βοηθήσει στη καλύτερη εμπορία του προϊόντος και θα βοηθήσει το παραγωγό να έχει αντικειμενική αποτίμηση της ποιότητας του προϊόντος του. Στο Πίνακα φαίνονται τα χαρακτηριστικά και το εύρος τους που καθορίζουν τη ποιότητα του σιταριού όπως αυτό καθορίζεται από τη βιομηχανία ζυμαρικών.
Πώς όμως ο παράγωγος θα επιτύχει υψηλή ποιότητα του προϊόντος που θα παράγει;
Γράφουν: Φάνης Γέμτος, Ομότιμος καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Υπεύθυνος Προγράμματος Ελληνικού Σίτου ΜΙSKO.
Email: gemtos@agr.uth.gr / programma.sitou.misko@gmail.com