ΣΥΜΒΟΛΑΙΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑ

Τα ζυμαρικά της MISKO που παράγονται από υψηλής ποιότητας σκληρό σιτάρι είναι αποτέλεσμα συμβολαιακής καλλιέργεια. Ιδιαίτερα η Χρυσή Σειρά της MISKO που αποτελεί Κορυφαίο Ελληνικό Ζυμαρικό γίνεται από σιμιγδάλι που παράγεται με μονοποικιλιακό σιτάρι από επιλεγμένους παραγωγούς. Οι αγρότες που συμμετέχουν σε αυτά τα προγράμματα όχι μόνο εξασφαλίζουν έτσι τη σταθερή διάθεση της παραγωγής τους αλλά απολαμβάνουν και οικονομικά οφέλη που ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα και τη βιωσιμότητα της επιχείρησής τους με αύξηση των εσόδων τους και παράλληλη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος.

Με τους αγρότες αυτούς θα συνεργαστεί στενά το Πρόγραμμα Ελληνικού Σίτου MISKO για να τους βοηθήσει και κατευθύνει να προσαρμοστούν στη βέλτιστη διαχείριση των χωραφιών τους που θα αποδώσει βιώσιμη υψηλής ποιότητας παραγωγή.

Ζητήθηκε από τους αγρότες που συμμετέχουν στο πρόγραμμα της συμβολαιακής γεωργίας να χρησιμοποιήσουν συμβουλευτικά το λογισμικό granoduro.net (http://cloud.agrishare.com/horta_cereali/faces/login.html).

Το πρόγραμμα (λογισμικό) αυτό δέχεται στοιχεία για το αγρόκτημα (αγροί, θέση, τύποι εδάφους, αναλύσεις εδάφους, καλλιέργειες  κλπ), συνδέεται με μετεωρολογικούς σταθμούς για πληροφορίες για τον καιρό και με βάσεις δεδομένων και μπορούν να βοηθούν το αγρότη να επιλέγει ποικιλίες, ποσότητα σποράς, λίπανση είδος και χρόνο, φυτοπροστασία κλπ.  Αυτό συμβάλει στη καλύτερη διαχείριση του αγροκτήματος.

Αναπτύχθηκε στην Ιταλία από τη συνεργασία της Barilla και της HORTA μιας εταιρείας (spin off), που προέκυψε από έρευνα του Γεωπονικού Πανεπιστημίου της Πιατσέντσας – Μιλάνο “Universita Cattolica del Sacro Cuore”. Η έρευνα που αναπτύχθηκε τα προηγούμενα χρόνια μεταφράστηκε σε ένα λογισμικό υποβοήθησης των αγροτών στη λήψη αποφάσεων (decision support system). Το λογισμικό αυτό της HORTA διατίθεται με συνδρομή στα Ιταλικά αλλά η εταιρεία FONTAGRO (μια επιχείρηση συμβούλων των αγροτών), το έχει μεταφράσει στα Ελληνικά και διατίθεται δοκιμαστικά από φέτος στους αγρότες που έχουν συμβολαιακή γεωργία με τη MISKO μέσω των συνεργαζόμενων προμηθευτών.

Τι κάνει αυτό το λογισμικό;

Αρχικά πρέπει να τονιστεί ότι το πρόγραμμα συνεργάζεται με μετεωρολογικούς σταθμούς γιατί από αυτούς παίρνει στοιχεία για να προτείνει τη διαχείριση της καλλιέργειας. Στην Ιταλία έχει εγκατασταθεί ένα τεράστιο δίκτυα μετεωρολογικών σταθμών. Για το Ελληνικό πρόγραμμα εφαρμογής του granoduro.net εγκαταστάθηκαν ήδη 15 σταθμοί σε περιοχές της Κεντρικής και Βόρειας Ελλάδας και θα γίνει προσπάθεια να αυξηθούν για να είναι τα μετεωρολογικά στοιχεία πληρέστερα και να δίνουν πιο αξιόπιστη πρόβλεψη καιρού πέντε έως επτά ημερών. Η πλατφόρμα του λογισμικού στο διαδίκτυο διαθέτει μια σειρά από βάσεις δεδομένων όπως: ποικιλίες και χαρακτηριστικά τους, λιπάσματα, φυτοφάρμακα κλπ. Από εκεί αντλεί πληροφορίες για να καθορίζει πρακτικές διαχείρισης όπως χρόνος σποράς, λίπανσης κλπ. Η πιο κάτω εικόνα δείχνει τη λειτουργία του λογισμικού. Αριστερά φαίνονται τα στοιχεία που εισάγονται (μετεωρολογικά, αγρού) μεταφέρονται σε ηλεκτρονικό υπολογιστή (αυτόματα ή εισάγονται), συνδυάζονται με τις βάσεις δεδομένων και το λογισμικό και μεταφέρονται στο διαχειριστή του αγροκτήματος (το μαύρο ανθρωπάκι) που αποφασίζει για τις εργασίες που θα γίνουν στο χωράφι.

Εικόνα. Λειτουργία λογισμικού.

 

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο που αξίζει το κόπο να αναφέρω είναι πως αποκτώνται όλα τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία του λογισμικού. Η εικόνα δείχνει τα χιλιάδες πειραματικά τεμάχια που καλλιεργούνται και παρακολουθούνται κάθε έτος από τη HORTA. Στα πειραματικά αυτά τεμάχια δοκιμάζονται ποικιλίες, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, τεχνικές της καλλιέργειας που στη συνέχεια μεταφέρονται στις βάσεις δεδομένων του προγράμματος που βελτιώνεται κάθε χρόνο.

Εικόνα. Πειραματικά τεμάχια HORTA.

 

Πως λειτουργεί;

Το λογισμικό απαιτεί αρχικά να εισαχθούν τα στοιχεία του κάθε χωραφιού δηλαδή:

Θέση του αγρού, τύπος εδάφους (μηχανική σύσταση), αναλύσεις κύριων στοιχείων εδάφους. Αρχικά μπορεί να μπουν εκτιμήσεις αλλά θα πρέπει να γίνουν εδαφολογικές αναλύσεις για να λειτουργήσει καλύτερο το πρόγραμμα.

Προηγούμενη καλλιέργεια, επιλογή ποικιλίας που θα καλλιεργηθεί (εδώ υπάρχει βοήθεια όπως αναφέρθηκε από βάση δεδομένων με τις ποικιλίες και τα χαρακτηριστικά τους), βάρος 1000 σπόρων.

Ο αγρότης αποφασίζει ποια ποικιλία θα χρησιμοποιήσει. Για τους συμβεβλημένους αγρότες θα πρέπει να επιλεγεί η SVEVO μια πρώιμη ποικιλία, με σταθερά χαρακτηριστικά ποιότητας και αποδόσεων που επιθυμεί η εταιρεία ως πρώτη ύλη για τα υψηλής ποιότητας ζυμαρικά που παράγει.

Με βάση τα στοιχεία που δίνουμε το λογισμικό μας προτείνει λύσεις και δίνει απαντήσεις σε ερωτήσεις όπως:

  • Τα χαρακτηριστικά της ποικιλίας (πλούσια βάση δεδομένων).
  • Το σχέδιο σποράς, δηλαδή με βάση την επιλεγμένη ποικιλία μας προτείνει ημερομηνία σποράς, ποσότητα σπόρου που θα σπείρουμε, τη προετοιμασία του εδάφους κλπ.
  • Το σχέδιο βασικής λίπανσης (Ν-P-K) δηλαδή τι θα εφαρμόσουμε πριν τη σπορά.
  • Το σχέδιο επιφανειακής λίπανσης (N) δηλαδή πόσο πρέπει να εφαρμόσουμε ανάλογα με την εκτιμώμενη ή αναμενόμενη  απόδοση , σε πόσες δόσεις και πότε θα το εφαρμόσουμε. Υπάρχει βάση δεδομένων για τα λιπάσματα που μπορούμε ή συνιστάται να εφαρμόσουμε. Εδώ θέλω να ανοίξω μια παρένθεση για να γίνει κατανοητό πως λιπαίνουμε. Ένα σκληρό σιτάρι καλής ποιότητας παίρνει από το έδαφος περίπου 3 κιλά άζωτο για κάθε 100 κιλά σπόρου. Αν απομακρύνουμε και το άχυρο (συγκομιδή ή καύση που δυστυχώς συνεχίζεται παρά την καταστροφική επίδραση στο έδαφος και την απαγόρευση της ΕΕ) τότε η αφαίρεση είναι λίγο μεγαλύτερη και φτάνει μέχρι 3,2 κιλά ανά 100 κιλά σπόρου. Αν υπολογίσουμε μια καλή απόδοση του λιπάσματος (λίπασμα που προσλαμβάνεται από τα φυτά  προς το λίπασμα που εφαρμόζουμε) 65% τότε πρέπει να εφαρμόσουμε 4,5 έως 5 κιλά αζώτου για κάθε 100 κιλά καλής ποιότητας σκληρού σιταριού που συγκομίζουμε. Δηλαδή θα πάμε στα 14 κιλά για παραγωγή 300 κιλών αλλά περισσότερο από 20 για 500 κιλά το στρέμμα. Αυτό να έχουν υπόψη τους όσοι ποτίζουν και στοχεύουν σε πολύ μεγάλες αποδόσεις. Αν δεν εφαρμοστεί αυτό το λίπασμα τότε μπορεί να έχουμε υψηλή παραγωγή με χαμηλή όμως ποιότητα (χαμηλό ποσοστό πρωτεϊνών) που δεν είναι επιθυμητό και δεν θα πιάσει την υψηλότερη τιμή που προσφέρει η συμβολαιακή γεωργία.
  • Μας δίνει διάγραμμα με τα φαινολογικά στάδια του βιολογικού κύκλου του σκληρού σίτου δηλαδή τα στάδια ανάπτυξης του. Το καλό είναι ότι ο αγρότης ή ο σύμβουλός του μπορεί να διορθώσει το διάγραμμα για να το προσαρμόσει στη πραγματική κατάσταση του χωραφιού και των καιρικών συνθηκών που επικρατούν στο κάθε χωράφι.
  • Επί πλέον το πρόγραμμα έχει τη δυνατότητα να προβλέπει προσβολές από εχθρούς, να δίνει ένα σύστημα  γεωργικών προειδοποιήσεων (Κίνδυνοι) και να δίνει οδηγίες λήψεις αποφάσεων για τη καταπολέμηση των κυριότερων ασθενειών του σκληρού σίτου. Στα τέσσερα προηγούμενα χρόνια που δοκιμάσαμε το λογισμικό στο Εργαστήριο Γεωργικής Μηχανολογίας είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε πόσο ακριβές είναι στις προειδοποιήσεις. Ιδιαίτερα στη μεγάλη προσβολή από σεπτόρια πριν λίγα χρόνια είχαμε κόκκινες προειδοποιήσεις. Ατυχώς ήταν η πρώτη χρονιά που το δοκιμάζαμε και δεν είχαμε την εμπειρία να προτείνουμε τους αγρότες να ψεκάσουν. Βέβαια από όσα ακούω πολλοί άρχισαν να κάνουν ψεκασμούς κάθε χρόνο κάτι που επίσης είναι βλαβερό καθώς αυξάνει το κόστος χωρίς λόγο. Είναι προφανές ότι η χρήση του λογισμικού μπορεί να συμβάλει στην ορθή εφαρμογή των φυτοπροστατευτικών προϊόντων μόνο όταν χρειάζονται προς όφελος της καλλιέργειας, της  τσέπης του αγρότη και ιδιαίτερα του περιβάλλοντος που οφείλουμε πάντα να έχουμε στο μυαλό μας να προστατεύσουμε καθώς αυτό μας ζητά το κοινωνικό σύνολο που μας επιδοτεί.

 

Εικόνες. Εικονίδια που δείχνουν το κίνδυνο.

 

  • Το λογισμικό στη πλήρη ανάπτυξή του μπορεί να κάνει 7ήμερη πρόγνωση καιρού  που βοηθά ουσιαστικά στον καθορισμό του χρόνου λίπανσης κλπ. Όπως βλέπουμε στις εικόνες το δίκτυο είναι πυκνό στην Ιταλία ενώ στην Ελλάδα είμαστε στην αρχή της ανάπτυξης και πρέπει να πυκνώσει στα επόμενα έτη για να έχουμε πιο αξιόπιστα αποτελέσματα.

 

Εικόνα. Δίκτυα μετεωρολογικών σταθμών στη Νότια Ιταλία και Ελλάδα.

 

Εικόνα. Δίκτυα μετεωρολογικών σταθμών στη Βόρεια Ιταλία.

 

  • Το λογισμικό μπορεί να εκτιμά το υδατικό ισοζύγιο της καλλιέργειας και να προτείνει άρδευση.
  • Μπορεί επίσης να εκτιμά το κίνδυνο ανάπτυξης της μυκοτοξίνης δεοξυνιβαλενόλη (DON) στο καρπό του σκληρού σίτου. Η μυκοτοξίνη αυτή δεν αποτελεί ιδιαίτερο πρόβλημα για τις συνθήκες της χώρας μας.  Παρ’ όλα αυτά σε ειδικές χρονιές μπορεί να υπάρξει πρόβλημα και το λογισμικό να μας βοηθήσει σημαντικά. Σε υγρότερες περιοχές το πρόβλημα είναι υπαρκτό και δύσκολο να λυθεί καθώς η τοξίνη αυτή μεταφέρεται στη τροφική αλυσίδα και δημιουργεί κινδύνους στους ανθρώπους και τα ζώα.
  • Ένα σημαντικό στοιχείο που προσφέρει το λογισμικό (αλλά και όλα τα παρόμοια λογισμικά της αγοράς) είναι η ηλεκτρονική διατήρηση αρχείου με ιστορικά δεδομένα και επί πλέον δημιουργεί αναφορά με τις θέσεις των αγροτεμαχίων των εγγεγραμμένων παραγωγικών μονάδων  ή των αγροτεμαχίων που παρουσίασαν ασθένειες του σκληρού σίτου. Η αξία του αρχείου αυτού είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς ο αγρότης θα μπορεί στο μέλλον να μελετά τις συνθήκες κάθε χρονιάς και να ξέρει τι να περιμένει κάθε χρόνο όταν οι καιρικές συνθήκες επαναλαμβάνονται. Δεν αμφιβάλω ότι οι επιμελείς αγρότες έχουν μια αίσθηση των συνθηκών και προσαρμόζονται με βάση τη μνήμη τους αλλά αυτό  μπορεί να βελτιωθεί μα τη τήρηση μακροχρόνιων δεδομένων.
  • Μια άλλη σημαντική ικανότητα του λογισμικού είναι με βάση τις εισροές που θα εφαρμοστούν μπορεί στο τέλος να υπολογίσει το αποτύπωμα άνθρακα και νερού δηλαδή να κάνει μια ανάλυση του κύκλου ζωής.

 

Με τη χρήση του λογισμικού ο αγρότης έχει σημαντικές πληροφορίες που θα το βοηθήσουν στη καλύτερη δυνατή διαχείριση των χωραφιών του για μέγιστη απόδοση (ποσότητα και ποιότητα), χαμηλότερο κόστος παραγωγής  και τις ελάχιστες επιπτώσεις στο περιβάλλον.